languages-in-Afghnistan

LANGUAGES – ЗАБОНҲО

LANGUAGES

Dari (Persian) and Pashto are the official languages of Afghanistan, making bilingualism very common. Both are Indo-European languages from the Iranian languages sub-family. Persian has always been the prestige language and as the main means of inter-ethnic communication, maintaining its status of lingua franca. Persian is the native language of various Afghan ethnic groups including the Tajiks, Hazaras, Aimaks and Kizilbash. Pashto is the native tongue of the Pashtuns, although some Pashtuns often use Persian and many non-Pashtuns are fluent in Pashto.
Other languages, such as Uzbek, Arabic, Turkmen, Balochi, Pashayi and Nuristani languages (Ashkunu, Kamkata-viri, Vasi-vari, Tregami and Kalasha-ala), are used as native tongue by minority groups across the country and have official status in the regions where they are widely spoken. Minor languages also include Pamiri (Shughni, Munji, Ishkashimi and Wakhi), Brahui, Hindko, Kyrgyz, etc. Many Afghans are also fluent in Urdu, Punjabi, Hindi, English, and other languages.

  1. What poems do you know?
  2. Do you like to speak Pashtu?
  3. How many years did you study Dari?
  4. Is it useful to learn foreign languages?
  5. Does Dari help you to make friends?

mother tongue – забони модарӣ
United Nations – Созмони милали муттаҳид
to borrow – иқтибос овардан, гирифтан, бардоштан, аз худ кардан
to crowd out – танг карда баровардан, аз миён бурдан, берун кардан, аз байн бурдан, ҷои чизеро гирифтан
to exist – зистан, зиндагӣ кардан, умр дидан, будан, вуҷуд доштан, мавҷуд будан
trader – савдогар, тоҷир, дӯкондор, бозаргон
directly – бевосита, рост
derivative – калимаи сохта
necessary – зарурӣ, лозим, воҷиб, даркорӣ
foreign – хориҷӣ, аҷнабӣ
knowledge – илм, маърифат, дониш, сабақ
to develop – ташаккул ёфтан, рушд кардан, ривоҷ ёфтан, такомул, пеш рафтан, тараққӣ кардан, татаввур, инкишоф ёфтан
total – умумӣ, дар маҷмӯъ
to communicate – алоқа (робита) доштан, рафту омад кардан (доштан), муносибат доштан
pen-friend – дӯсти мукотиб
satellite – моҳвора, радиф
conversation – гуфтугӯ, гуфту шунид, гап, сӯхбат, мусоҳиба
common – умумӣ, умум
world trade – савдои ҷаҳонӣ
to get along with – ба тартиб овардан, дуруст кардан, соз (ҷӯр) кардан, ба соз даровардан
foreign – хориҷӣ, аҷнабӣ
to develop – ташаккул ёфтан, рушд кардан, ривоҷ ёфтан, такомул, пеш рафтан, тараққӣ кардан, татаввур, инкишоф ёфтан
science – илм
satellite – моҳвора, радиф
to be afraid – тарсидан, ваҳмидан, бим доштан, ҳаросидан; хавф бурдан, хавотир шудан

ЗАБОНҲО

Дарӣ ва пашту забонҳои давлатии Афғонистон ба ҳисоб рафта, дар маҷмӯъ мамлакатро дузабона мегардонад. Ҳар ду ба оилаи забонҳои ҳинду аврупоӣ дохил мешавад. Форсӣ ҳамеша забони хушлаҳну маъруф буд ва забони муоширати байни гурӯҳҳои этникӣ ба шумор мерафт, яъне дорои дараҷаи гуфтугӯи байналмилалӣ буд. Форсӣ забони модарии гурӯҳҳои этникии маруми Афғонисон буда, аз ҷумла забони муоширати тоҷикон, ҳазарҳо, аймакҳо ва қизилбошҳо ба ҳисоб мерафт. Пашту бошад, забони модарии мардуми Паштун мебошад, гарчанде баъзе паштунҳо ба забони форсӣ ҳарф мезананд ва мардуми ғайри паштун забони паштуро хеле хуб медонанд.
Забонҳои боқимонда, аз ҷумла ӯзбекӣ, арабӣ, туркманӣ, балочӣ, пашаӣ ва нуристонӣ (ашкуну, камката-вирӣ, васи-варӣ, трегамӣ ва калоша-ала) аз ҷониби гурӯҳҳои хурди этникии мардуми Афғонистон истифода гардида, дар минтақаҳое, ки зиндагӣ мекунанд, забони муоширати расмӣ пайдо кардаанд. Илова бар ин, забонҳое, ки гурӯҳҳои хурди мардуми Афғонистон ҳарф мезананд, помирӣ (шуғнонӣ, мунҷӣ, ишкошимӣ ва ваххонӣ), ҳиндӣ, қирғизӣ ва ғайра мебошад. Мардуми афғон забонҳои урду, пунҷобӣ, англисӣ ва бо дигар забонҳо озод ҳарф мезананд.