Ҷуғрофияи Тоҷикистон дорои факту далелҳои шавқовар буда, он ба шароити иқлим, ташаккули табиат ва муҳити табиӣ вобаста аст. Он бо Ӯзбекистон, Қирғизистон, Афғонистон ва Хитой ҳамсарҳад аст. Тоҷикистон дар ғарб ва шимол бо Ӯзбекистон ва Қирғизистон ҳамсарҳад мебошад. Қисмати ҷанубии мамлакат бо Афғонистон ҳамсарҳад буда, аз шарқ бо Хитой тавассути қаторкӯҳҳо ҳамсоя аст. Инчунин, дар ҷуғрофияи Тоҷикистон кӯлҳои зебо, дарё ва кӯҳҳои баландтарин ба мушоҳида расида, мамлакат шӯҳрат пайдо намудааст.
Тоҷикистон – мамлакати кӯҳу дарёҳо номида шудааст. Масоҳати калони мамлакатро кӯҳу манотиқ ишғол намуда, он аз қаторкӯҳҳои Помир ва Тён-Шон иборат аст. Баландии ин қаторкӯҳҳо аз рӯи мавқеъ мухталиф аст. Дар бархе ҷойҳо баландии кӯҳҳо 300 м аст, аммо дар ҷои дигар бошад, ба 7 ҳазозу 495 м мерасад. Ин тафовути баландӣ байни кӯҳҳо шароити обу ҳавои мамлакатро зудтағйирёбанда намудааст.
Як қисмати мамлакатро қаторкӯҳҳои Помир ташкил намуда, дар натиҷа пайдо гаштани дарёҳои тезоб ва кӯлҳои васеъро ба вуҷуд меорад. Калонтарин дарёҳои мамлакат Амударё, Сирдарё, Зарафшон, Вахш ва Панҷ ба шумор меравад. Қарокӯл дар байни кӯлҳо калонтарин аст. Он дар қисмати шарқии Помир воқеъ аст. Масоҳати ин кӯли шӯри пӯшида 380 км мураббаъ аст.
Кӯли Сарез дар қисмати ғарбии Помир ҷойгир шуда, амиқтарин кӯли Тоҷикистон ба ҳисоб меравад. Масоҳати умумии кӯли мазкур 86,5 км мураббаъ буда, чуқуриаш 490 м аст. Афзун бар ин, оби кӯли номбурда дар Осиё муҳимтарин аст.
Бояд зикр кард, ки муҳимтарин пиряхи Тоҷикистон – Федченко ном дошта, дарозиаш 77 км ва бараш аз 1700 то 3100 м мебошад. Иқлими Тоҷикистон аз рӯи тафовути минтақаҳо ва баландиҳои мухталиф тағйирёбанда аст. Дар фасли зимистон ҳарорати мӯътадили водӣ аз сифр то 2 дараҷа гарм мешавад. Дар минтақаҳои баланд ҳарорат паст буда, аз сифр то 27 дараҷа хунук хоҳад шуд.
Geography of Tajikistan
Geography of Tajikistan includes interesting facts regarding the climatic condition, physical formation and natural environment. It is bordered by Uzbekistan, Kyrgyzstan, Afghanistan and China. The western and the northern parts of the country borders on Uzbekistan and Kyrgyzstan. The southern part stretches to Afghanistan while the mountainous part of the country borders China on the east. The geography of Tajikistan also includes many beautiful lakes, rivers and lofty mountains for which the country is widely known.
Tajikistan is called the country of mountains and rivers. A large territory of the country is dominated by the mountains and terrains that belong to the mountain ranges of Pamir and the Tien Shan. The height of these mountain ranges varies from place to place. At some places, the height is 300 meters while in another place it is 7, 495 meters. The variation in heights brings about a sharp change in the climatic condition of the country.
A part of the country which is based on Pamir mountain range display fast flowing mountain rivers and roaring lakes. The largest rivers of the country are the Amu Darya, the Syr Darya, the Zeravshan, the Vakhsh and the Panj. Among the largest lakes of the country is the Karakul lake. It is located in the Eastern Pamir. This salty closed lake is expanded over an area of 380 square kilometers.
The Sarez lake which is located in Western Pamir and is the deepest lake of Tajikistan. This lake is expended over an area of 86.5 square kilometers and its depth is about 490 meters. It is also one of the important fresh water lakes in Asia.
The important glacier which the country is famous for is Fedchenko Glacier with a length 77 kilometers and a width from 1,700 to 3,100 meters.
The climate of Tajikistan varies according to different regions and different altitudes. During winter, the average temperatures in the valleys hover between 0 degrees Celsius to 2 degrees Celsius. While on the high altitude, the temperature drops considerably and hangs between – 0 degrees and -27 degrees Celsius.
- What countries does Tajikistan border on?
- Is Tajikistan mountainous country?
- What mountain ranges are in Tajikistan?
- What is the highest mountain in Tajikistan?
- Why is the climatic condition of Tajikistan changeable?
- What are the biggest rivers in Tajikistan?
- Is Karakul Lake as big as Sarez?
- Is Sarez’s water salty?
- What is the biggest lake in the country?
- What do you know about the weather in Tajikistan?
| climatic condition | шароити иқлим, шароити обу ҳаво |
| to stretch | тӯл кашидан, паҳн шудан, ёзидан |
| mountainous | кӯҳӣ |
| lake | кӯл |
| river | дарё |
| lofty | баландтарин, хеле баланд |
| widely | намоён, ба таври васеъ, машҳур, шинохта |
| to be dominated | ишѓол кардан, ташкил додан, идора шудан |
| terrain | замин, хушкӣ, ҷой, минтақа, мавқеъ |
| mountain range | қаторкӯҳ, силсилакӯҳ |
| to vary | тафовут доштан, фарқ кардан |
| variation | тафовут |
| flowing | ҷорӣ, резиш |
| roaring | пур, васеъ, пуровоз |
| to offer | пешниҳод намудан, таклиф, (пешкаш, арз, тақдим) кардан |
| to mention | ном бурдан, номбар (зикр) кардан, гуфта гузаштан, қайд кардан |
| salty | намакӣ, шӯр |
| to note | қайд кардан, зикр кардан |
| glacier | пирях |
| altitude | баландӣ, теппагӣ |
| average | миёна, мӯътадил |
| to hover | гарм кардан, дам шудан, дар ҳолате қарор доштан |
| to drop | паст шудан, поён рафтан |
