ECOLOGICAL PROBLEMS
Since ancient times Nature has served Man, being the source of his life. For thousands of years people lived in harmony with environment and it seemed to them that natural riches were unlimited. But with the development of civilization man’s interference in nature began to increase. Large cities with thousands of smoky industrial enterprises appear all over the world today. The by-products of their activity pollute the air we breathe, the water we drink, the land we grow grain and vegetables on.
Every year world industry pollutes the atmosphere with about 1000 million tons of dust and other harmful substances. Many cities suffer from smog. Vast forests are cut and burn in fire. Their disappearance upsets the oxygen balance. As a result some rare species of animals, birds, fish and plants disappear forever, a number of rivers and lakes dry up.
The pollution of air and the world’s ocean, destruction of the ozone layer is the result of man’s careless interaction with nature, a sign of the ecological crises. The most horrible ecological disaster befell Ukraine and its people after the Chernobyl tragedy in April 1986. About 18 percent of the territory of Byelarus were also polluted with radioactive substances. A great damage has been done to the agriculture, forests and people’s health. The consequences of this explosion at the atomic power-station are tragic for the Ukrainian, Byelarussian and other nations.
Environmental protection is of a universal concern. That is why serious measures to create a system of ecological security should be taken. Some progress has been already made in this direction. As many as 159 countries – members of the UNO – have set up environmental protection agencies. Numerous conferences have been held by these agencies to discuss problems facing ecologically poor regions including the Aral Sea, the South Urals, Kuzbass, Donbass, Semipalatinsk and Chernobyl. An international environmental research centre has been set up on Lake Baikal. The international organisation Greenpeace is also doing much to preserve the environment.
But these are only the initial steps and they must be carried onward to protect nature, to save life on the planet not only for the sake of the present but also for the future generations.
- How did people live for thousands of years?
- What cities appear all over the world today?
- What pollutes the air we breathe?
- What is the result of the pollution the atmosphere?
- Why is environmental protection of a universal concern?
- What are the initial steps in this direction?
ancient – қадим(а), қадимӣ, дерина, (кӯҳна)
harmony – хушоҳангӣ, хушнавоӣ, гармония (дуруст пур кардани овозҳо дар композитсия)
environment – муҳити атроф
riches – боигарӣ, ғановат
unlimited – номаҳдуд, ғайримаҳдуд
to interfere – мудохила (дахолат) кардан, ҳамроҳ шудан
to increase – калон (дароз, васеъ) шудан, вусъат ёфтан
smoky – пурдуд, сердуд, дудолуд, дуднок
enterprises – муассиса, идора, корхона
by-product – маҳсулоти иловагӣ
activity – фаолият, кор, ҳаракат, амалиёт
to pollute – чиркин (касиф, ифлос, олуда) кардан, олудан
substances – модда
oxigen – оксиген
rare – камёб, нодир, фавқулодда, ғариб
destruction – вайронкунӣ, харобкунӣ
ozone – озон
layer – табақа, қабат
interaction – ҳамкорӣ, якҷоя амал кардан, таъсири (амали) мутақобила
horrible – воҳиманок, бадвоҳима, даҳшатнок, мудҳиш
disaster – садама, ҳалокат, фалокат, шикаст
to befall – афтодан, афтидан, ғалтидан
МУАММОҲОИ ЭКОЛОГӢ
Аз замонҳои қадим, табиат барои инсон ҳамчун сарчашмаи ҳаёти ӯ хидмат мекунад. Дар давоми ҳазорсолаҳо мардум дар фазои муҳити атроф зиндагӣ кардааст. Онҳо чунин андеша доранд, ки боигарии табиат беохир аст. Вале бо ташаккули тамаддуни башарият ӯ бештар ба табиат дахолат намуда истодааст. Дар тамоми гӯшаву канори олам шаҳрҳои бузурги дорои корхонаҳои саноатии дудбарор барпо шуда истодааст. Маҳсулоти истеҳсолшуда тавассути фаолияти онҳо ҳавои нафаскаширо заҳролуд мекунад ва дар натиҷа мо гандуму сабзавот парвариш мекунем. Ҳар сол саноати ҷаҳонӣ як миллион тонн гард ва дигар моддаҳои зараррасон истеҳсол мекунад. Шаҳрҳои зиёд аз ин ҳодиса зарар мебинад. Хароб гаштани он таркиби оксигенро вайрон мекунад. Дар натиҷа, баъзе навъҳои нодири ҳайвонот, парранда, моҳиён ва растаниҳо куллан нобуд мегардад. Дарёву кӯлҳо хушк мешавад.
Ифлосшавии ҳаво ва уқёнуси ҷаҳон, аз байн рафтани қабати озон, натиҷаи бедиққатӣ нисбат ба табиат, сифати бӯҳрони экологиро мекоҳонад. Аз ҳама фоҷиаи даҳшатовари экологӣ дар Украина рух додааст, ки халқи он пас аз фоҷиаи Чернобил дар моҳи апрели соли 1986 онро таҳаммул намуд.
Ҳамчунин наздик ба ҳаждаҳ фоизи ҳудуди Белорусия низ аз асари моддаҳои радиоктивӣ зарар дид. Ҳаҷми зиёди уран ба хоҷагии қишлоқ, ҷангал ва саломатии мардум таъсир расонид. Зуҳуроти ин таркиш бар ин нерӯгоҳи атомӣ нисбати халқҳои белорус ва дигар халқиятҳо таъсири манфӣ расонид.
Ҳифзи муҳити атроф вазифаи ҳамагон аст. Бинобар ин, зарурати қабули тадбирҳои муҳим барои коркарди низоми бехатарии экологӣ пеш омадааст. Дар ин самт аллакай пешрафти муайян ба назар мерасад. 159 мамлакатҳои узви СММ оҷонсии ҳифзи муҳити зист ташкил намудаанд. Ин оҷонсӣ конфронсҳои зиёде баргузор намуд, ки дар он муаммоҳои минтақаҳои аз ҷиҳат экологӣ муҳим қароргирифта, бо назардошти Баҳри Арал, Урали ҷанбубӣ, Кузбас, Донбас, Семипалатинск ва Чернобил баррасӣ шуданд.
Дар кӯли Байкал маркази байналмиллалии таҳқиқи муаммоҳои ҳифзи муҳити зист кушода шуд. Ташкилоти байналмиллалии “Гринпис” талош барои он дорад, ки муҳити зист ҳифз шавад. Аммо ин танҳо қадамҳои нахустин аст ва бояд ҷиҳати ҳифзи табиат, ҳаёти сайёра баҳри пеш рафт, на ба хотири имрӯз, балки барои наслҳои оянда.
